Een boontje voor/van het Trasimeense meer: Fagiolina del Trasimeno

In Toscane en Umbrië zijn peulvruchten erg geliefd. In heel wat voedingswinkels (Alimentari) staan ze klaar in grote zakken om verkocht te worden.

Een peul is een eiwitrijke vrucht die bestaat uit een vruchtblad dat langs beide zijden opengaat als de vruchten rijp zijn. De bekendste peulvruchten zijn (witte, bruine,...) bonen (fagioli), erwten (piselli), kikkererwten (ceci) en linzen (lenticchie).

Peulvruchten werden reeds voor onze jaartelling op grote schaal verbouwd. Zo worden linzen reeds genoemd in het Oude Testament en waren gekend bij de Grieken en Etrusken. De naam van verschillende rijke families verwijst naar diverse soorten peulvruchten: de Romeinse familie Cicero is vernoemd naar de kikkererwt, de familie Fabius ontleent haar naam aan de tuinboon (fave) en de familie Lentulus is vernoemd naar de linzen.

Fagiolina del Trasimeno is een soort bonen uit de streek van het platteland rond het Trasimeense meer. Deze soort gedijt bijzonder goed in dit klimaat. Ze zijn meerkleurig en hebben een bijzondere smaak.

De planten worden in het voorjaar gezaaid en ontwikkelen zich tot de zomer. Dan begint de oogst. Deze is bijzonder arbeidsintensief. De bonen worden uitsluitend met de hand geoogst. Bovendien rijpen de bonen geleidelijk gedurende de volledige zomer, waardoor gedurende drie maanden de afzonderlijke planten onderzocht moeten worden op zoek naar de planten die klaar zijn om te worden geoogst. Na het ophalen van de peulen, worden deze in de zon gedroogd. Ze worden nadien bewerkt met stokken om de zaden los te slagen.

De huid van deze bonen kan verschillende kleuren aannemen, van crème wit over zalmkleurig tot donkere tinten. In het verleden werden de bonen geselecteerd op kleur. De witte bonen waren bestemd voor de rijkere families en de veelkleurige bonen voor de minder welvarende klasse.

Dit product is bijzonder omwille van de eenvoudige toepassing in vergelijking met andere gedroogde peulvruchten: om deze bonen te bereiden moeten de zaden niet 24 uur van tevoren geweekt worden. Het volstaat om ze gewoon in water te koken gedurende 45 minuten.

Het is een traditioneel product dat reeds in de Etruskische tijd in deze omgeving werd verbouwd. De Etrusken hebben deze groente als eerste geïmporteerd. Enkele eeuwen later veroverden de Romeinen deze gronden en namen ze ook de Etruskische landbouwcultuur over. Uit de Romeinse tijd is er schriftelijke overlevering (door Plinius de Oudere in Naturalis Historia) over de kenmerken van de boon en de teelt ervan in de buurt van het Trasimenomeer.

De teelt van de boon ging gewoon verder ook na de ontdekking van Amerika. Maar door de import van daaruit van de gewone bonen zoals we die vandaag kennen, kwam de fagiolina del Trasimeno wel wat in de verdrukking.

Deze bonen zijn nooit echt weggeweest maar worden vandaag de dag, mede ook door de slow food beweging, terug erg gewaardeerd omwille van het authentieke karakter. Met deze hernieuwde belangstelling zijn ook oude recepten aan een revival begonnen.

Men kan de maaltijd bijvoorbeeld beginnen met een bruschetta alla Fagiolina: de boontjes worden op een plakje geroosterd brood gelegd met een sausje van wat olie, zout en peper. De fagioline kunnen ook verwerkt worden zoals dat gebeurt met kikkererwtenhummus. Daarbij gebruikt men bonen, een stukje knoflook, amandelen en citroensap, wat olie, zout en peper.

Verder wordt met de bonen ook soep gemaakt die aangevuld kan worden met truffels uit de streek. Uiteraard kunnen de bonen ook gegeten worden als bijgerecht met verschillende soorten vlees, maar ze passen uiteraard ook perfect bij de zoetwatervissen uit het Trasimeense meer.

Suggesties:

- Bruschetta alla Fagiolina

- Zuppa di fagiolina del Trasimeno aangevuld met wat truffel uit de streek

- Fagioline del Trasimeno als contorno bij vis uit het Trasimeense meer